[Giới thiệu] Phương pháp bi��n chứng là gì? Phân biệt biện chứng và siêu hình

cách thức biện chứng được biết đến là một định nghĩa thuộc phạm trù triết học và nó được sử dụng theo nhiều ý nghĩa khác nhau. Để có thể hiểu rõ hơn về khái niệm phương pháp biện chứng là gì thì bạn đọc không nên bỏ qua những thông báo hết sức bổ ích trong bài viết dưới đây.

Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về định nghĩa này và phân biệt được phương pháp biện chứng và cách thức siêu hình nhé.

1. Tìm hiểu về phương pháp biện chứng là gì?

phương pháp biện chứng là một trong những cách thức luận tồn tại ở cả triết học phương Tây và phương Đông. Phương pháp này phát xuất từ những cuộc hội thoại giữa hai hay nhiều người với nhiều nguồn tư tưởng và ý kiến khác nhau và những người này đều có cùng một mục tiêu đó làm thuyết phục người khác.

Có thể hiểu về cách thức biện chứng qua một số ý dưới đây, đây là phương pháp:

- Để nhận thức và nhìn ra những đối tượng đang ở trong một mối liên can với nhau, những người này có thúc đẩy và ràng buộc với nhau.

Tìm hiểu về cách thức biện chứng là gì?

- Thấy được sự đổi thay của các đối tượng ở nhiều trạng thái khác nhau và những đối tượng này đều có thiên hướng phát triển chung đó là thuyết phục được người khác. Cỗi nguồn của sự thay đổi về chất của các sự vật, hiện tượng đó chính là sự chống chọi của các mặt đối chọi với nhau để cùng giải quyết mâu thuẫn.

phương pháp biện chứng diễn đạt được sự tư duy linh hoạt, trong trường hợp cần thiết thì nó sẽ thừa nhận một chỉnh thể trong lúc vừa là nó và vừa không phải là nó, nói cách khác là thừa nhận cái phụ định và cái khẳng định vừa loại trừ nhau nhưng lại vừa có sự gắn bó khắn khít với nhau.

phương pháp này phản ánh rõ nét biện chứng khách quan trong vận động và đúng với hiện thực mà nó tồn tại, nhờ đó mà giúp con người nhận thức ra những điều đúng, làm nên sự phát triển của thế giới.

2. Những thời đoạn phát triển của cách thức biện chứng

Cũng giống như rất nhiều sự vật, hiện tượng khác thì phương pháp biện chứng cũng có những thời đoạn hình thành và phát triển riêng. Những giai đoạn phát triển này được biểu thị trong phạm trù triết học với 3 hình thức: Biện chứng tự phát, Biện chứng duy tâm, Biện chứng duy vật.

2.1. Phép biện chứng tự phát

Tại thời kỳ này, những nhà biện chứng đã chứng kiến sự biên hóa và phát triển của sự vật, hiện tượng trên thế giới trong sợi dây can dự vô cực. Ngoại giả, những điều đó chỉ là lý thuyết trên những gì họ nhìn thấy và chưa thực thụ là kết quả của một cuộc nghiên cứu.

Phép biện chứng tự phát

Đây cũng là hình thức xuất hiện trước hết của cách thức biện chứng, nó là một trong những nội dung căn bản của hệ thống triết học Trung Quốc, Hy Lạp và Ấn Độ thời cổ đại. Trong tư tưởng triết học Trung Quốc, điển hình cho tư tưởng biện chứng là học thuyết "Biến dịch luận"và "Ngũ hành luật" của Âm dương gia.

Với triết học Ấn Độ, bộc lộ rõ nhất của tư tưởng biện chứng chính là đạo Phật với những phạm trù như: "vô thường", "nhân duyên", "vô ngã",... Còn Hy Lạp cổ đại thì điển hình là quan điểm cách thức biện chứng của Heraclit.

2.2. Phương pháp biện chứng duy tâm

Đỉnh cao trong hình thức này phải kể đến những nhà biện chứng Đức, họ khởi đầu từ những ý kiến triết học về phép biện chứng của I.Kanto và sau đó Ph.Hêghen đã thực hiện việc tiếp tục nghiên cứu và phát triển tư tưởng đó lên một tầm cao mới.

phương pháp biện chứng duy tâm

Đây được coi là một cuộc cách mạng về tư duy khi mà các nhà triết học người Đức đã sử dụng trình độ tư duy sâu sắc đẹp của mình để diễn tả một cách hệ thống và chặt chẽ những nội dung khôn cùng quan yếu của phương pháp biện chứng.

tuy nhiên, phép biện chứng này được xây dựng và phát triển trên lập trường duy tâm khách quan, xuất phát từ ý thức và cũng chấm dứt bằng ý thức. Do vậy những lý luận này chưa thực thụ phản chiếu được hiện thực nhất về mối quan hệ và sự phát triển trong xã hội tự nhiên và tư duy con người.

2.3. Phép biện chứng duy vật

Phép biện chứng duy vật được hai nhà triết học Ph.Ẳngghen và C.Mác tìm ra và sau đó được phát triển bởi V.I.Lênin, đây được xem là hình thức cao nhất của cách thức biện chứng.

Phép biện chứng này được xây dựng trên cơ sở kế thừa những giá trị hợp lý trong quá khứ và phát triển, cải tiến những hạn chế trên những cơ sở mới. Có vậy mới có thể làm cho cách thức biện chứng phát triển đến trình trên lập trường duy vật mới.

Phép biện chứng duy vật

Được tạo thành từ 2 nguyên lý, 6 cặp phạm trù và 3 quy luật căn bản ăn nhập với hiện thực. Những nguyên lý, quy luật và phạm trù này bao gồm:

- 2 nguyên lý chính bao gồm: Nguyên lý về sự phát triển và Nguyên lý về các mối quan hệ phổ quát

- 3 quy luật bao gồm: Quy luật về lượng – chất, Quy luật mâu thuẫn, Quy luật phủ định

- 6 cặp phạm trù bao gồm: nguyên do – Kết quả, tất nhiên – ngẫu nhiên, Nội dung – Hình thức, Cái riêng – Cái chung, bản tính – Hiện tượng, Khả năng – Hiện thực.

Nếu bạn nắm được những nội dung này tức thị có thể hiểu được những giá trị cốt lõi của phép biện chứng duy vật.

3. Sự khác nhau giữa phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình

3.1. Phương pháp siêu hình là như thế nào?

phương pháp siêu hình là cách thức xem xét những sự vật hiện tượng trong trạng thái đứng yên, không có sự chuyển động và tách rời nhau. Phương pháp này cho người ta thấy được những sự vật một cách biệt lập và không có một mối tác động nào với nhau.

phương pháp siêu hình là như thế nào?

Chỉ nhìn nhận được những sự vật này tồn tại và không quan sát được sự phát triển của nó ra sao, ở phương pháp này người ta quên mất đi rằng những sự vật này vận động và phát triển.

phương pháp siêu hình được bắt nguồn từ việc muốn nhận thức một đối tượng nào đó thì phải tách đối tượng đó ra khỏi mối quan hệ của chúng. Bên cạnh đó, phương pháp này chỉ có tác dụng trong phạm vi một mực và không kiểm tra được tổng quát được sự vật, hiện tượng bởi nó không gắn kết với nhau.

3.2. Sự đối nghịch giữa hai cách thức trong nhận thức

Sự đối chọi của cách thức biện chứng và phương pháp siêu hình trong nhận thức chính là ở chỗ:

- cách thức biện chứng thực thức sự vật, hiện tượng trong những mối quan hệ phổ quát, có sự thúc đẩy, chuyển động và phát triển.

Sự đối lập giữa hai phương pháp trong nhận thức

- cách thức siêu hình lại đánh giá chúng phê chuẩn việc tách riêng từng đối tượng, không để chúng liên quan đến nhau, tuyệt đối hóa tính ổn định và cô lập các sự vật hiện tượng đó

Từ đây có thể thấy được cách thức siêu hình có khuôn khổ sử dụng hẹp và chỉ có cách thức biện chứng mới có thể giúp nhận thức những sự vật, hiện tượng đúng với sự tồn tại của nó trong không gian và thời gian.

ưng chuẩn việc giảng giải về định nghĩa phương pháp biện chứng là gì và giới thiệu đến độc giả những giai đoạn hình thành và phát triển của phương pháp nằm trong phạm trù của triết học này. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng giúp bạn phân biệt được hai phương pháp siêu hình và cách thức biện chứng. Mong rằng, sau những san sớt trên độc giả có thể bỏ túi cho mình những tri thức thật sự bổ ích nhé.